Ο άνθρωπος που δεν έβρισκε τη χώρα του

Εισαγωγή (απόσπασμα)

του Τζεφ Τος

​

Επιστρέφοντας από ένα επαγγελματικό ταξίδι στο εξωτερικό, ο πρωταγωνιστής του Ίαν Ντε Τόφφολι στο θεατρικό μονόπρακτο Ο άνθρωπος που δεν έβρισκε τη χώρα του αδυνατεί να βρει τον δρόμο της επιστροφής για το σπίτι του. Η πατρίδα του, το Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου, φαίνεται να μη βρίσκεται πια εκεί.

​

Οι κάτοικοι της Δυτικής Ευρώπης βιώνουν όλο και πιο συχνά το συναίσθημα ότι δεν αναγνωρίζουν πλέον τη χώρα τους. Στο Λουξεμβούργο, το φαινόμενο αυτό συνδέεται με μια σειρά οικονομικών εξελίξεων που ανέδειξαν αυτό το μικρό κράτος σε ένα από τα πλουσιότερα στον κόσμο. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε ταυτόχρονα σημαντικές τριβές και ρήγματα στην κοινωνία, καθώς η οικονομική ανέλιξη βασίστηκε ουσιαστικά σε μια σημαντική εισροή ξένου εργατικού δυναμικού, η οποία άλλαξε δραστικά το πληθυσμιακό προφίλ της χώρας. Στις αρχές του εικοστού αιώνα, η ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων σιδηρομεταλλεύματος μεταλλάσσει ταχύτατα το μικρό αγροτικό κράτος σε βιομηχανική δύναμη. Η ανάγκη για εργατικό δυναμικό είναι μεγάλη. Ένα σημαντικό μέρος των εργατών που θα δουλέψουν στις άρτι ανεγερθείσες υψικαμίνους έρχεται από την Ιταλία. Αργότερα, στη δεκαετία του 1960, όταν έγινε εμφανές ότι η βιομηχανία υποχωρούσε, για άλλη μια φορά το Λουξεμβούργο αλλάζει ενδυμασία. Πετάει την μπλε φόρμα και το κράνος και φοράει κουστούμι και γραβάτα. Στο επίκεντρο πλέον μπαίνουν οι τραπεζικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες και τα όργανα της ταχύτατα εξελισσόμενης Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σ’ αυτή τη φάση, τη χειρωνακτική εργασία που χρειάζεται ο κατασκευαστικός κλάδος θα την αναζητήσει κυρίως στην Πορτογαλία και δευτερευόντως σε εργάτες που μπαινοβγαίνουν σε καθημερινή βάση από κοντινές συνοριακές πόλεις της Γαλλίας και του Βελγίου. Η πόλη του Λουξεμβούργου και τα περίχωρά της μεγαλώνουν για να φιλοξενήσουν την αυξανόμενη και ευημερούσα κοινότητα των ξένων στελεχών που εργάζονται στον χρηματοοικονομικό τομέα και στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

​

Ο μετασχηματισμός της χώρας σε επιχειρηματικό κέντρο επιταχύνεται περαιτέρω τον εικοστό πρώτο αιώνα. Ο πληθυσμός του Μεγάλου Δουκάτου αυξάνεται σε μόλις είκοσι χρόνια κατά περίπου 50%. Πλέον, σχεδόν οι μισοί κάτοικοι του Λουξεμβούργου δεν είναι Λουξεμβούργιοι. Ο πολεοδομικός ιστός επεκτείνεται μέρα με τη μέρα για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες για νέα γραφεία και κατοικίες. Οι δεξιοί πολιτικοί αντιδρούν σ’ αυτή την εξέλιξη, νοσταλγώντας την υποτιθέμενη γνήσια λουξεμβουργιανή κουλτούρα και την πάλαι ποτέ πληθυσμιακή καθαρότητα. Ωστόσο, δεν είναι οι μόνοι που δεν αναγνωρίζουν πλέον τη χώρα τους: το 2015, όταν ένα δημοψήφισμα έθεσε το ερώτημα αν οι Λουξεμβούργιοι επιθυμούν να αποκτήσουν οι αλλοδαποί κάτοικοι το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, το 78% απάντησε αρνητικά. Για όλους εκείνους που έβλεπαν το κοσμοπολίτικο Λουξεμβούργο ως το ευρωπαϊκό πρότυπο πλουραλισμού και ενσωμάτωσης, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αυτού ήταν ένα ράπισμα που κατέδειξε τα βαθιά κοινωνικά ρήγματα και διέψευσε τον μύθο μιας χώρας που, μέσω ευφυών οικονομικών πολιτικών και ενός γενναιόδωρου προνοιακού συστήματος, είχε κατά κάποιο τρόπο λύσει τα κοινωνικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν όλα τα σημερινά δυτικά εθνικά κράτη...

​

​